Nederland is gevangen in een wereldwijde crisis rond corona waar een hele angstcultuur omheen is opgebouwd. Dat onderwerp overheerst alles en je mag best weten dat ik er knap moe van ben. Niet alleen van corona maar met name om de continuerende dominante aandacht daarvoor, terwijl over andere zaken, die met name de mensen zelf dicht aan het hart liggen, niets meer vernomen wordt.

Toetst Oirschot beleid wel aan de wet ?
Nederland kent een aantal wetten. In die wetten staat – eenvoudig gezegd -wat er van de mensen wordt verwacht maar ook wat de rechten zijn. En dan heb je te maken met een lokale overheid die ‘beleidsvrijheid’ niet gebruikt waar het voor bedoeld is, om mensen meer rechten te geven dan in de wet staat aangegeven, maar om mensen hun in de wet vastgelegde rechten te weigeren. En ze komen er mee weg ook.

Uit navraag blijkt echter dat ambtenaren hun voorstellen niet aan de wet toetsen en daarvoor kijken naar College en Raad, het College toetst niet en die kijkt naar Raad en ambtenaren en de Raad kijkt naar de ambtenaren en het College. In praktijk betekent dit dus dat raadsvoorstellen in Oirschot keihard strijdig kunnen zijn met de Nederlandse wet en er is niemand die dat controleert. Sterker nog, de diverse partijen geven dit gewoon toe en schuiven de ‘zwarte piet’ naar de andere partijen. De burgers die in nood zijn en voorzieningen nodig hebben zijn echter het kind van de rekening: die vissen achter het net.

Wordt maatwerk wel toegepast?
Op de sociale gebieden Wmo, Bijzondere Bijstand en Participatiewet merken we extreem hoge noden. Hier moet maatwerk toegepast worden. Dat betekent in Oirschot dat er een ambtenaar naar gekeken heeft, terwijl de wetgever aangeeft dat de zorg of hulp op de persoon toegesneden moet zijn. De gemeenteraad vraagt zich af waarom mensen zo weinig aanvragen. Het antwoord daarop is dat mensen murw zijn en liever in armoede blijven zitten dan dat ze veel moeite doen en hun wettelijke rechten toch niet kunnen verzilveren; die zijn immers in de beleidsstukken niet opgenomen en er wordt in Oirschot niet naar de wetten, maar alleen naar het beleid gekeken. Daarnaast moet je de aanvraagformulieren voor de participatiewet en (bijzondere) bijstand in Bladel gaan halen. Eventueel kun je ze per post laten bezorgen. Lokaal zijn die formulieren niet eens verkrijgbaar.

Mensen die een Wmo aanvraag doen worden vaak als onmondig beschouwd en er worden allerlei ‘redenen’ gebruikt om hun de rechten niet te geven. Dat staat immers in het – niet aan de wet voldoende – Oirschotse beleid!!! Houdt er rekening mee dat beleid aan alle geldende wetten moet voldoen en niet alleen aan de Wmo 2015. Er is toegezegd dat de verordening aan alle vigerende wetten zou worden getoetst, maar dat is uiteindelijk alleen aan de Wmo 2015 gedaan. Bij de uitvoering wordt nu de AVG geschonden; zo worden privé medische gegevens opgevraagd terwijl dat alleen mag gebeuren door medisch personeel en wordt door niet medici ‘vastgesteld’ of een aanpassing of voorziening noodzakelijk is, terwijl de betreffende ambtenaar geen enkele medische opleiding heeft en deze medische beoordelingen helemaal niet mag maken. Dat is uitsluitend mogelijk door een arts of indicatiesteller, maar in Oirschot/de Kempen wordt dit door medisch onkundige ambtenaren gedaan. Het gevoel bekruipt me steeds meer dat als je een lichamelijk ongemak hebt, je als verstandelijk onvolledig wordt bezien.

Bij bijzondere bijstand wordt niet gekeken naar wat er aan de hand is en waarom. Veel aanvragen worden ingediend maar de aanvrager krijgt op elke aanvraag te horen dat die maar moet sparen of bezuinigen en er wordt voor het gemak maar niet gekeken naar de hoeveelheid aanvragen en de stapeling van deze kosten. Ook hier wordt niet naar gekeken want het beleid ‘is nu eenmaal zo’.

Bezwaarprocedures
Bij een aantal gevoerde bezwaarprocedures komt de gemeente er mee weg als ze aangeven ‘dat ze het goed gedaan hebben’. De bezwarencommissie vraagt niet naar degelijke onderbouwing en toetst ook alleen maar op het beleid, maar nooit op de wet, wat wel hun plicht is, want de leden van deze commissie zijn advocaten en die hebben zich aan de wet te houden; daar hebben ze een eed op gedaan.

Voorliggende voorzieningen
De gemeente wijst naar voorliggende voorzieningen terwijl de rechtbank al lang heeft uitgemaakt en gepubliceerd dat een ‘voorliggende’ voorziening die niet de volledige kosten betaald niet als voorliggend gezien mag worden. Voor bewegen in water onder begeleiding wordt al snel geroepen dat dit fysiotherapie is terwijl de wetgever heeft aangegeven dat dit niet onder fysiotherapie valt; als iemand een bril nodig heeft en die heeft duurdere glazen nodig maakt het niet uit of je die bij een prijsvechter of een normale opticien haalt, de totaal kosten komen boven de vergoeding van de ziektekostenverzekering uit. Oirschot vergoed maximaal wat de ziektekostenverzekering vergoed (wat iemand dus al krijgt; dus niets), terwijl de kosten veel hoger zijn. In andere gemeenten krijgen deze mensen het totaalbedrag min wat de ziektekostenverzekering heeft vergoed, dus wordt de volledige bril betaald. Hier moet iemand maar zien hoe die rekening betaald wordt. Bij aangepaste schoenen of beugels aan de voeten moet iemand een eigen bijdrage betalen van ruim 120 euro. Volgens Oirschot moet iemand toch schoenen kopen dus dat geld is eigen rekening. Wat Oirschot vergeet is dat schoenen voor iemand die geen aanpassingen heeft bij een prijsvechter 20 euro kosten en de NIBUD aangeeft dat schoenen beginnen bij 25 euro in kostprijs. De minima die aangepaste schoenen nodig heeft mag meer dan 120 euro betalen; dat is 6 x zoveel als bij een prijsvechter, en kan niets terugkrijgen via bijzondere bijstand. In de wet staat echter dat bijzondere bijstand gegeven wordt aan mensen die noodzakelijke kosten (dure bril, bewegen in water, aangepaste schoenen etc.) heeft waar gen andere voorziening de kosten vergoed een beroep kunnen doen op bijzondere bijstand. De gemeente zegt snel dat als een andere voorziening KAN betalen zij niet betalen; de gemeente vergeet hierbij wat een andere voorziening MAG betalen (van de wetgever en/of het College van Zorgverzekeraars en vastgesteld door dezelfde wetgever).

Cliëntenraad Participatiewet
Bij de participatiewet staat in de wet dat de cliëntenraad moet bestaan uit mensen die direct betrokken zijn bij deze wet, die er dus een uitkering van hebben. In Oirschot is deze taak neergelegd bij de Raad voor Zorg en Samenleving, waar niemand in zit die een participatiewet uitkering heeft. Hier zitten mensen met een modaal inkomen te beslissen wat goed beleid is voor minima. Die mensen gaan meerdere malen per jaar op vakantie, wie denkt dat zij weten hoe je met een minimum uitkering rond moet komen? Waar zijn de echte minima en participatiewet-afhankelijken? Die worden niet gevraagd om hun mening.

De gemeenteraad heeft een controlerende functie. Die zal echt aan de gang moeten om het beleid te toetsen aan de nationale en internationaal geldende wetten. En wat ze nu doen, meedrijven op de voorstellen en de kennis van de ambtenaren, moet maar eens afgelopen zijn.

Zoals oud wethouder Termeer meermaals heeft gezegd: ze deden een plas en alles bleef zoals het was. Nemen wij daar nog langer genoegen mee?

13 oktober 2021

Fred Bots