toren Oostelbeers

De Oude Toren in Oostelbeers

de oude Toren Oostelbeers

Wat is er toch allemaal aan de hand met de Oude Toren in Oostelbeers en hoeveel bomen moeten hier gekapt worden om een ‘belevingsconcept’ mogelijk te maken?

De gemeente wil deze maand al beginnen met voorbereidende werkzaamheden. Dat wil zeggen dat de omgeving rondom de toren vrijgemaakt moet worden voor plaatsing van steigers. Hiervoor zouden al een aantal bomen gekapt of gesnoeid moeten worden voor 1 september a.s. zodat de aannemer kan starten met werkzaamheden aan de Oude Toren. In een later stadium zal gestart worden met de inrichting van het ‘buitenterrein’. Uiteindelijk worden er in totaal, minimaal, 30 bomen gekapt. Hoe is dit plan eigenlijk tot stand gekomen? Is hier daadwerkelijk sprake van burgerparticipatie of wordt je als belanghebbende organisatie een gijzelaar van de gemeenteplannen?

Het Oirschots decor
Op een koude zaterdag ergens in januari 2020 werd in Oirschot de nieuwe huisstijl gepresenteerd. Een kleine groep mensen in dikke winterjassen staken wat bleekjes af tegenover de knalgele O die met wat uiterlijk vertoon op zijn denkbeeldige sokkel werd gehesen. De reden van de geboorte van dit knalgele gevaarte: men had nagedacht over de eigen identiteit en hoe men Oirschot nog beter op de kaart kon zetten. De uitkomst van deze zoektocht: de monumenten, het religieus, militair en landschappelijk erfgoed. Deze elementen moeten de teruggelopen toeristen bezoeken weer een opwaartse slinger geven. De gemeente Oirschot telt maar liefst 320 Rijks- en gemeentelijke monumenten, twee beschermde dorpsgezichten, en elf unieke natuurgebieden. Eén van de rijksmonumenten is de Oude Toren in Oostelbeers. Deze Oude Toren, het restant van een kerk, dateert uit de middeleeuwen en staat tot vandaag de dag nog fier overeind omgeven door prachtige grote bomen en een thuis voor vleermuizen en een kerkuil. 

De gemeentelijke toren (hoge) plannen 
Een eerste plan om er een multifunctioneel gebouw neer te zetten werd in 2013 verworpen met als argument dat de ‘torenhoge’ kosten niet opwogen tegen de gebruiksmogelijkheden. Een paar jaar later kwam de gemeente met een nieuw plan. Gelet op de grote ambitie om een ‘levend erfgoedgemeente’ van de Brainportregio te worden en de belofte om toeristen ‘avontuur’ te bieden, nam de gemeente een architectenbureau aan de hand: Studio Marco Vermeulen. De gemeente gaf de opdracht om het erfgoed van de gemeente ‘beleefbaar’ te maken voor toeristen en als decorum, en eventueel als voorziening, gebruikt kan worden voor tal van activiteiten en kleinschalige evenementen. Het ontwerp van Studio Marco Vermeulen bestaat uit een periscoop die de bezoeker een inkijkje zou geven in en om het middeleeuws erfgoed.

Het ontwerp van Studio Marco Vermeulen is in februari 2018 met de betrokken partijen; Stichting Behoud Erfgoed Oirschot, Dorpsraad Oostelbeers, Heemkundekring Den Beerschen Aard, Werkgroep Natuur & Landschap de Beerzen, Ondernemers Andreaskerk, Stichting Vrienden van de Oude Toren, de omgevingsdienst Zuidoost Brabant en de Rijksdienst voor Cultureel erfgoed, gedeeld.  Het door de gemeente bejubelde: ‘groot draagvlak bij alle betrokkenen’ en de stelling dat dit proces een ‘schoolvoorbeeld is van burgerparticipatie’ valt wel het een en ander af te dingen. Weliswaar werden alle betrokken partijen geïnformeerd en stemden zij in met het plan, het leek echter vooral een keuze voor het minst ‘kwalijke’ plan in vergelijking met andere, zeer onwenselijke, plannen voor de Oude Toren. Van een keuzevrijheid om überhaupt wel of niet iets te doen aan de toren was van begin af aan geen sprake en geen onderwerp van discussie. Waar partijen door werden verrast is dat er door de gemeente werd gesproken over ‘een paar bomen’ kappen in verband met het uitzicht van de toren en de herinrichting van het terrein maar dat de nu besproken 30 bomen toch een ander verhaal blijkt te zijn dan vooraf de indruk is gewekt. De gemeente wil deze maand al beginnen met voorbereidende werkzaamheden.

Burgerparticipatie?
Is hier daadwerkelijk sprake van burgerparticipatie of wordt je als belanghebbende organisatie een gijzelaar van de gemeenteplannen? Ervaring met deze gemeente leert dat er informatiebijeenkomsten worden gehouden waar men vragen kan stellen maar deze opmerkingen of vragen nauwelijks verandering met zich meebrengen in de plannen van de gemeente volgens het principe ‘wie betaalt die bepaalt’. De valkuil om in een ‘fuik’ van burgerparticipatie te raken is een lastige en vraagt om een strakke regie om niet (onterecht) als instemmende partij te worden weggezet.

Kap 30 bomen?
Is de kap van de dertig bomen een vaststaand feit of in strijd met de afspraak dat er slechts ‘een paar’ bomen gekapt gaan worden? Een onmiskenbaar feit is dat ‘een paar’ op geen enkele wijze te rechtvaardigen is met het getal dertig. Zaterdag 14 augustus om 14.00 uur is er een protest aangekondigd bij de Oude Toren waar iedereen uitgenodigd is om een tegengeluid te laten horen.

Lees meer op de gemeentesite : Herinrichting Oude Toren, informatie over participatie, plan en status

18 thoughts on “De Oude Toren in Oostelbeers

  1. dit plan komt helemaal niet voort uit burgerparticipatie maar is gemaakt op de ambtenarenbureaus van de gemeente Oirschot. De voeding van dit plan is een subsidie die is toegekend in het kader van ondersteuning leefbaarheidsplannen in kleine dorpskernen. Tja.. en als dat toegekend is moet je het ook opmaken is het idee bij de gemeente ook al is er helemaal geen draagvlak voor het huidige plan. Ik geloof niet dat er 1 inwoner van de dorpskern Oostelbeers te vinden is die zit te wachten op een Periscoop op de Oude Toren!! En dus ook niet op het kappen van de bomen. Onderhoud is prima , kappen van de bomen onzin. Mijn voorstel : KAPPEN MET DIE PLANNEN!!

  2. Precies wat Frans zegt… Dit hele plan heeft niets met burgerparticipatie te maken maar is een persoonlijk doel van enkele ambtenaren. En dat eeuwenoude en toonaangevende bomen gekapt moeten worden voor een periscoop (…) laat wel zien dat deze personen geen enkel benul hebben van de historische waarde van deze locatie en wat er leeft in de (Beerse) samenleving!

  3. “Den Beerschen Aard” ; Duidelijk benadrukt standpunt door Jan en Jan; geen bomenkap dus alle oude(re) bomen handhaven. Wel de jongere beplanting en het schot op de boomstammen (vooral bij lindebomen) verwijderen. Hierdoor komt er meer licht en wind rond de toren. Bodembegroeiing achter de toren kort (blijven) maaien zodat het funderingssilhouet van het schip van de kerk weer zichtbaar wordt. Funderingsrestanten laten zoals ze zijn dus niet aan “rommelen”.

    1. Geachte heer Aerts, Beste Jan
      Fijn dat U zich ook uitspreekt tegen massale bomenkap : het plan laat een bomenkap van welgeteld 37 bomen zien.
      Zie presentatie van de gemeente op de informatie avond 21 maart 2021 : https://www.oirschot.nl/_flysystem/media/presentatie-gemeente.pdf slide 9.
      Den Beerschen Aard wordt aangehaald als ondersteuner van dit plan op de gemeente pagina.
      https://www.oirschot.nl/herinrichting-oude-toren/
      De eerste kap moet klaar zijn voordat de werkzaamheden aan de toren beginnen 1 september 2021
      Is jullie vereniging (den Beerschen Aard) bereid – met spoed – verzet bij de gemeente hiertegen aan te tekenen ?
      Hoogachtend,

  4. De charme van het aanzicht van De Oude Toren is nou juist dat deze verscholen zit achter groen struikgewas, een dichte begroeiing hoog en laag. Juist deze mysterieuze, idyllische en Brabantse uitstraling is waar de toerist zich tot aangetrokken wordt. Wil je van het uitzicht genieten op grote hoogte, dan stuur je deze toerist door naar de uitkijktoren Landschotse Heide. Daar zijn niet voor niets zoveel bomen gekapt voor een mooi uitzicht en voor een fiets-/rolstoelpad.
    Dus behoud van deze krachtige uitstraling is de belangrijkste taak van een architect, lijkt mij.

    Persoonlijk ben ik een beetje allergisch geworden voor de naam Studio Marco Vermeulen. Deze door de gemeente ingeschakelde landschapsarchitect, was de afgelopen jaren tevens de curator van het Landschapstriënnale en heeft met zijn aandacht voor het landschap in Noord-Brabant regelmatig het nieuws gehaald. In dit landelijk evenement wisselde hij van gedachten met diverse partijen over de toekomst van het landschap van Noord-Brabant. In principe een goed initiatief, mits hij niet 2 gezichten zou hebben gehad. Hij houdt zich vooral bezig met biobased bouwen, dus bouwen met hout. In diverse publicaties zoals in ED, Magazine Vereniging Eigen Huis en KBO zie je duidelijk zijn focus op de produktiebossen, om populieren- en naaldhout te gaan gebruiken in de bouw. Hij heeft nauwe contacten met Staatsbosbeheer en aangezien zij zonder overheidssteun hun broek moeten ophouden, zou verkoop van produktiebossen, populieren en naaldhout tbv bouwhout/zaaghout welkom zijn. Dus een zeer verontrustende gedachte. Notabene is Staatsbosbeheer niet verplicht tot herbeplanting van gekapt hout.
    Dus bij deze een oproep naar iedereen die anarchie in de bossen en aantasting van de Brabantse eigenheid wil tegengaan, blijf alert als je te maken krijgt met landschapsarchitecten die graag bouwen met hout. De 30 bomen zijn snel geveld, en maar afwachten of er een boom voor teruggezet wordt.
    Deze kap kan dus opgeteld worden bij de 1900 onlangs gekapte bomen langs de A58 en voor deze weg zullen er nog wel meer het loodje leggen.
    Waar deze gekapte bomen naar toe gaan, zal voor mij helaas een vraagteken blijven. Wat ik wel weet is dat heel de wereld huilt om het verval van deze planeet en toch gaat deze kaalslag gewoon door, zelfs in het kleine Brabantse plaatsje Oostelbeers.

    1. Dag Nicole, compliment voor jouw bijdrage aan het debat. Ik permiteer me een passende, haast wel paradoxale, metafoor: wat jij schrijft “snijdt hout”. Minachting van het natuurlijk erfgoed en sluipende verdienmodellen vinden elkaar. En jawel, heel de wereld huilt om het verval van onze planeet, deze week nog eens angstaanjagend in beeld gebracht in het nieuwe IPCC rapport. Er lijkt nauwelijks nog een weg terug! “Bomen kappen voor het uitzicht van de toerist”: een “uitzichtloze” ontsporing van beleidsmakers die “door de bomen het bos niet meer zien” en denken: kappen dan maar! Als er geen bomen meer staan is dat probleem tenminste opgelost, sterker nog er is geen bos meer, dus valt er niets meer te zien. Zelfs met de beste periscoop is zoveel ‘kortzichtigheid’ nauwelijks of niet te bestrijden. Heel triest dat, onder meer beleidsmakers, blind lijken te zijn voor de zienswijze van betrokken burgers. Een nieuw type periscoop die inzoomt op wat burgers beweegt om zich in te zetten voor een waardige harmonie van natuur en cultuur, die missen we kennelijk nog. Oostelbeers mag niet de dupe worden van deze ’torenhoge’ dwaling.

  5. Er is een besluit van het college (https://www.oirschot.nl/week-8-23-februari-2021) over De Oude Toren. Daarin lezen we: “In te stemmen met de uitvoering van de werkzaamheden onder voorbehoud van verkrijgen omgevingsvergunning en monumentenvergunning”. Is deze omgevingsvergunning er? Waar en door wie goedgekeurd? Wat staat er in?
    Iemand een suggestie?

  6. Een belangrijke reactie van WNL in het Oirschots Weekjournaal dd 11-8-2021
    https://newsstand.nl/view/OirschotsWeekjournaal/20210811/OA==

    WNL steunt tegengeluid Oude Toren in OirschotsWeekjournaal
    Werkgroep Natuur en landschap (WNL) wordt er door leden en dorpsgenoten op aangesproken als zouden wij de plannen van de gemeente Oirschot met de Oude Toren volledig steunen. Een blik op de gemeentepagina’s leert ons dat daar inderdaad dit beeld wordt geschapen. Dit vraagt, nee, dit schreeuwt om nuancering.

    Ver-Eftelingd?

    Toen WNL in mei 2016 werd gevraagd deel te nemen aan besprekingen werd gesteld dat “Oirschot had besloten alle cultuurhistorische gebouwen een publieke functie te geven”. Dat dit daadwerkelijk zou gaan gebeuren in de nu voorgestelde vorm was nog niet aan de orde. Omtrent plannen met betrekking tot de Oude Toren kregen wij later een aantal reeds besloten ideeën voorgelegd die naar onze mening varieerden van onzinnig tot ronduit schadelijk.Geen van de plannen gaf ons een goed gevoel. Allen leken te leiden naar “beleving” van de Oude

    Toren, wat in feite neerkomt op het vercommercialiseren en ’ver-Eftelingen’ van cultureel historisch erfgoed. Om toch mee te kunnen blijven praten in het belang van natuur en landschap, waarvoor we tenslotte aan de lat staan, hebben we het in onze optiek minst beroerde plan, met de duimschroeven

    aangedraaid, mede gesteund.

    Zoals gesteld niet van harte en niet “breed gedragen “ zoals op de gemeentepagina vermeld staat, maar zoals Ursula Willems het treffend in haar artikel over de Oude Toren stelt, als gegijzelde om nog maar enige controle te hebben en te redden wat er nog te redden viel. Door onze druk werd afgezien van o.a. verlichting en Nutsvoorzieningen en zouden bezoekers uit de toren blijven wat voor de fauna belangrijk is. Ook werden er vage beloften gedaan over het aantal evenementen dat plaats zou vinden en volgens de initiatiefnemers “niet teveel” zou zijn. Gemakshalve werd een kwantificering weggelaten. Ook hierbij hebben wij een kanttekening geplaatst, maar geen concreet antwoord gekregen.

    Het plan om een rijksmonument te verbouwen om met een periscoop uit te kijken op de plastic aspergevelden enerzijds of een maisveld anderzijds was al onzalig. Ondanks de toezegging dat de vleermuizen en kerkuil “zeker gespaard” zouden worden. Het kappen van de waardevolle bomen op de schaal zoals die nu naar voren is gebracht om bovenstaand geweldige uitzicht te creëren, is nooit besproken en zou met ons ook niet bespreekbaar zijn geweest. Deze bomen maken immers deel uit van de biotoop van de fauna die men zegt te zullen sparen en die voor genoemde en meerdere diersoorten onontbeerlijk is.

    Protestactie

    We hebben als WNL de keuze gemaakt aan boord te blijven van een project waarin we onszelf slecht konden vinden. Wij voelen ons echter niet verantwoordelijk voor de nog verdere verslechtering van het plan dat buiten ons om heeft plaatsgevonden. WNL blijft alert op de (wettelijk) te beschermen waarden voor wat betreft natuur, landschap en cultuurhistorie.

    Op zaterdag 14 augustus om 14.00 uur is er een actie van mensen die zich zorgen maken om de ontwikkelingen rond De Oude Toren. WNL beveelt deze actie van harte aan en ondersteunt dit tegengeluid!

    Bestuur WNL
    theanoordijk@gmail.com

    1. Dag Ruud, nee, “zo zout hebben we het nog niet gegeten!” Alle waardering voor jouw inzet en die van andere bezorgde burgers. De ’toren’ roept haast wel ’toorn’ op bij het besef van de dreigende teloorgang van de habitat waarin “De Oude” en de omringende bomen al zovele decennia met elkaar vergroeid zijn, vertrouwd en met wederzijds respect voor elkaars plaats in het landschap. Dat die toren onderhoud verdient en dat een hovenier oog houdt op de conditie van de bomen is vanzelfsprekend. Geef podium aan de kerkuil, de vleermuizen en al die vele dieren die in de bomen en de toren al zo vele generaties lang hun ontmoetingsplaats hebben gevonden. Die hadden allang een eigen “Beers Gebuurt “. Op naar 14 augustus 14.00 uur.

  7. Als persoon met passie voor erfgoed in onze gemeente ben ik ook zeer geraakt door de plannen van de gemeente. Ik vind het onbegrijpelijk dat de vrienden van de Oude Toren ondanks alle schade die aan het monument en de omgeving worden aangericht toch bereid zijn de exploitatie op zich te nemen. Wat is hun doelstelling ten aanzien van het monument. Als vriend zou je moeten willen dat het monument en haar omgeving authentiek blijft en goed beheer wordt gewaarborgd. Neen na kaalslag en een ordinaire facelift staat kennelijk een profijtelijke exploitatie voorop. Voor wie en in wiens belang? Kennelijk niet voor de Oude Toren zelf. Met zo’n vrienden hoef je geen vijanden meer te hebben.

  8. Even een ander geluid .

    De oude toren: ik herinner mij nog dat de gehele basisschool met de gilde naar de verschieting om het koningschap gingen .
    Het toneelstuk Va de vos Reynaerde van Keskenoate
    De muziek tocht van Hanneke Colsters
    Met Hutspot en Gr 7 en 8 en belangstellende naar de toren met Jan van Vroenhoven die de geschiedenis van de toren vertelde . Helaas konden de kinderen niet rondom de toren ivm brandnetels en verdere verwaarlozing .
    Kortom een prachtige , historische plek waar jong en oud elkaar kunnen ontmoeten .
    Tijden veranderen ! Maar laten we deze plek behouden en toegankelijk maken voor iedereen . Bijv. Door een verhard fietspad , zodat de plek niet alleen voor fitte wandelaars en fietscrossers toegankelijk is maar voor iedereen !
    Ook snoeien en onderhoud is van groot belang . 37 bomen is wel veel maar waar komt dat getal vandaan ? Neem aan dat deskundige deze klus klaren .
    Een beetje moderne snufjes voor educatie is in mijn ogen welkom .
    Laten we samen deze mooie plek voor de Beerzen behouden . Ik ben blij dat er een plan is en dat de plek niet verpauperd !

    1. Uit de beschikking : “Het besluit ligt gedurende zes weken ter inzage. Inzage van stukken kan alleen op afspraak (via e-mail: vergunningen@kempengemeenten.nl of telefoonnummer 0499-583333). Om stukken in te zien, moet u minimaal twee werkdagen van te voren een afspraak maken. Dan zorgen wij ervoor dat de stukken voor u beschikbaar zijn”.

      Geinteresseerden hoeven niet door de hoela hoep van VTH te springen en kunnen hem hier lezen. Waarschuwing : alleen voor doorzetters. https://gemeente.oirschot.org/DOT/

Laat een reactie achter bij JanCees van BeersReactie annuleren

Ontdek meer van ZOUT

Abonneer je nu om meer te lezen en toegang te krijgen tot het volledige archief.

Continue reading