voorzieningen

Een plattelandse ruggengraat

Donderdagochtend werd ik tijdens mijn ontbijt verrast met een app van mijn zus die al jaren in Utrecht woont. Net zoals ik: opgegroeid in Oirschot en allebei op 18 jarige leeftijd gaan studeren in de stad, zij in Utrecht en ik in Nijmegen. Mijn zus is in haar studentenstad blijven wonen daar waar ik met mijn twee kinderen uiteindelijk weer dichter bij mjjn ‘roots’ ben beland. Mijn liefde voor Nijmegen is nog steeds groots maar ik werd terug gelokt door jeugdherinneringen aan Oirschot. Een jeugd vol cultuur: de ‘Vrije Academie’ waar je als kind je creativiteit kwijt kon, muzieklessen waar je het muziek ABC kon leren, OJC De Ploeg, Herman Brood achter op de fiets, theaterdagen, jazz weekenden met Hans Dulfer en Nippy Noya, dans, muziek en theater in overvloed. Ik wilde dat ook voor mijn toen nog zeer jonge kinderen. Naïef dacht ik dat Oirschot de huidige SBS6 mentaliteit wel zou weerstaan. Naïef en (teveel) jeugdsentiment werd uiteindelijk een bittere teleurstelling met als hoogtepunt: het sluiten van De Enck.

De app

Mijn zus werkt als docent al jaren bij de HKU: de kunstacademie in Utrecht. Mijn dochter is student bij ARTEZ: de kunstacademie in Arnhem. Ik word met vaste prik door beiden bijgepraat over de waarde van kunst en cultuur. Dit keer stuurde mijn zus een artikel van De Groene Amsterdammer: ‘De afname van regionale voorzieningen’.

‘Hoe Den Haag uit Nederland verdween’

Een onderzoek van Coen van de Ven samen met Remy Koens van Follow the Money. Zij besloten om te turven hoe het gesteld is met de nabijheid van publieke voorzieningen sinds 1980. Om er zo achter te komen wat er waar is van de veelgehoorde klacht dat de overheid zich terugtrekt uit het leven van burgers. Waar liepen die voorzieningen terug of namen ze juist toe? Hoe zichtbaar is de overheid nog in ons leven?’ Te lezen via deze link: Hoe Den Haag uit Nederland verdween

Hoewel Brabant niet expliciet wordt genoemd in het onderzoek en wij niet aan de ‘randen’ van Nederland vertoeven. Bergrijp ik al lezende waarom mijn zus specifiek dit artikel aan mij had toegestuurd.

“Plattelandsregio’s zagen hun toegang tot voorzieningen sneller dalen dan Randstedelingen of de bewoners van groeikernen als Zwolle en Eindhoven’

Wij, gemeente Oirschot, worden hoogstwaarschijnlijk geschaard onder restschade van de groei van de gemeente Eindhoven. Wanneer het gaat over keuzes die worden gemaakt in Oirschot ten aanzien van publieke voorzieningen zoals een cultuurcentrum en een bibliotheek zie ik een optelsom van een landelijke tendens en het gebrek aan ruggengraat en visie van een gemeentebestuur: ‘kijk alleen wat het oplevert uitgedrukt in geld’ en ‘alleen massa is kassa‘. De tendens van schrappen of klein maken van maatschappelijke en culturele ‘gemeenschaps’ voorzieningen is ook in Oirschot terecht gekomen. Zichtbaar en zorgelijk.

“Sindsdien zijn we gaan geloven dat efficiency, het concentreren van grootschalige voorzieningen, goedkoper is. Dat viel samen met gesimplificeerde verdelingsmodellen vanuit Den Haag waarbij stedelijk denken leidend was: dan kijk je alleen nog maar naar inwonersaantallen, maar vergeet je dat bezuinigingen ook effect hebben op gemeenschapszin en ontplooiingskansen.”

“Op het provinciehuis kennen ze inmiddels alle argumenten die de teruglopende voorzieningen verklaren. Ze hangen..allemaal samen met rendementsdenken: wie laat er nou een lege bus rijden? Wie houdt er een bibliotheek open waar mensen nog maar weinig komen? ‘Dat argument is een vicieuze cirkel. Als je voorzieningen uitholt, dan wordt de drempel hoger om er gebruik van te maken. In sommige delen van het land is het misschien dunner bevolkt, maar wij spreken niet voor niets over publieke voorzieningen: het betekent dat ze toegankelijk moeten zijn voor iedereen”.

Dit zijn slechts enkele citaten uit het onderzoek die bij alle raadsleden eens onder de neus zou moeten worden geschoven. Hoewel in dit artikel meerdere aspecten worden benoemd als het gaat om (het verdwijnen) van publieke functies lees ik dit als een reminder van een toenemende ‘verarming’ van het platteland. Oirschot ligt dan wel niet in Zeeland, Friesland of in Drenthe maar Brabant dreigt wel het afvoerputje te worden van drugsafval, megastallen, stank en steeds minder openbare en culturele voorzieningen. Het dossier De Enck is hier slechts één onderdeel van en kent meerdere invalshoeken maar valt, wat mijzelf betreft, wel degelijk in de hoek waar de klappen vallen als het gaat om een aanzet tot verarming van een gemeenschap. Net zoals de bibliotheek en het geharrewar als het gaat om steun voor culturele initiatieven. Het toegestuurde artikel van mijn zus plaatst dit in een groter kader (leefbaarheid in de kleine kernen) daar waar Oirschot is blijven hangen in de jammerlijke opvatting: ‘dat cultuur niets mag kosten’. Uiteindelijk zijn de ‘kosten’ niet meer in geld uit te drukken maar in verlies van cultuur, leefbaarheid, mogelijkheden, woongeluk en kansen. Mijn teleurstelling wil ik graag omzetten in een oprechte vraag die ik aan het gemeentebestuur zou willen stellen:

“Hoe houdt deze gemeente Oirschot leefbaar en kan weerstand bieden tegen een opslokkende en vernietigende groothandelsmentaliteit vanuit Den Haag?”

Ursula Willemse

4 thoughts on “Een plattelandse ruggengraat

  1. Inderdaad een prachtig artikel in De Groene Amsterdammer. Ik moest ook meteen aan de ontwikkelingen in Oirschot denken. Heel terecht dus dat jij de link legt met wat hier gebeurt.

    1. – [ ] In dit artikel gaat het niet specifiek over De Enck. Het standpunt dat De Enck open moet blijven is geen standpunt wat alleen is verbonden met de SPO. Integendeel: een makkelijke one-liner en mosterd na de maaltijd. Feit blijft dat de mindset van dit gemeentebestuur, zelfs wanneer De Enck een eigen exploitatie en initiatief gaat worden, het de gemeente zo min mogelijk mag kosten. In tegenstelling tot veel andere gemeenten ziet de gemeente Oirschot cultuur niet als een kerntaak en gaat hierin mee in de tendens van: ‘kijk alleen wat het oplevert uitgedrukt in geld’.
      Een groothandelsmentaliteit met privatiserings-wensen om vooral zelf maar geen of weinig bijdragen te hoeven leveren aan maatschappelijke en culturele waarden van een gemeenschap. Ook de Raad ging hier in mee want de uitspraak van een toen destijds versbakken burgemeester die in het openbaar riep: “zo’n theater is toch veels te groot voor een dorp als Oirschot” spreekt tot op de dag van vandaag nog steeds boekdelen.

  2. In Oirschot stemmen we ook voor de 2e kamer in Den Haag, volgens mij is hier het CDA en VVD percentage in stemmen best hoog. In maart kunnen we hier lokaal weer naar de stembus, ik ben heel benieuwd naar de stemverhouding dan. Zo’n filmpje van SPO is bedoeld om op een aansprekende manier de aandacht op sociale en groene thema’s te vestigen. Jammer om dat weg te zetten als makkelijke oneliner en mosterd-na-de maaltijd. En dat gebeurt helaas vaker in de linkse kerk: we zijn zo goed in elkaar de maat nemen en bekritiseren. en lijken daarmee het grotere doel uit het oog te verliezen.

Comments are closed.

Ontdek meer van ZOUT

Abonneer je nu om meer te lezen en toegang te krijgen tot het volledige archief.

Continue reading