Pad naar De Rooy in Westelbeers symbool voor protestactie: red de oeroude zandpaden

MIDDELBEERS – Met hun schop beginnen de actievoerders niet veel op het verharde zandpad naar de woning van oud-Dakarcoureur Jan de Rooy. Hun ludieke protest dient een hoger doel: voorkomen dat meer oeroude zandpaden verdwijnen.

Peter Scholtes 27-11-23, 10:00 Bron: ED

Op de Kromvensedijk in Middelbeers verzamelen zich zondag zo’n dertig actievoerders. Een paar honderd meter verderop is de veelbesproken woning van de oud-Dakarcoureur, liggend aan de rand van natuurgebied de Landschotse Heide.

Sinds 2019 woedt over de verbouwing van de bungalow een juridische strijd tussen de gemeente Oirschot en de Werkgroep Natuur en Landschap de Beerzen (WNL). Die ging over een hek, de oprit, een schuur én het zandpad naar de boswoning.

Dat pad is om de woning in regenachtige periodes bereikbaar te houden voorzien van wat een semi-verharding heet, een product van het bedrijf TerraStab dat holtes tussen het zand opvult en dat stevig wordt door een bindmiddel. De gemeente liet het vorig najaar toepassen op het bewuste stuk van de Kromvensedijk dat naar de boswoning leidt. Zonder vergunning, want hier zou geen sprake zijn van verharding maar van stabilisatie van het zandpad.

De juridische strijd daarover is nog niet ten einde. Maar dat is niet waar het voor de actievoerders om draait, verzekeren ze.

‘Geitenpaadje vinden’

Dat het verharde zandpad naar de boswoning van De Rooy nog weggaat, dat geloven ze niet. ,,De gemeente gaat wel een geitenpaadje vinden”, zegt mede-initiatiefnemer AnneMarie van Schoonderwalt. ,,We staan hier ook om te laten zien dat dit niet zomaar kan. Misschien kunnen we hiermee andere zandpaden in de toekomst beschermen.”

Ze voert actie als natuurliefhebber, zegt ze. ,,Ik ben hier voor de natuurliefhebbers en dat wat kwetsbaar is en zelf geen stem heeft.” Dat is de natuur dus.

,,De gemeente dendert maar door”, vindt Van Schoonderwalt. ,,Haar eigen beleid is zandpaden en kwetsbare natuur beschermen. Dan moet je dat in de uitvoering ook laten zien. En niet bij de eerste de beste gelegenheid zo’n zandpad verharden.”

Het is iedere keer weer een weggetje. Straks is alles verhard behalve het natuurge­bied zelf.

Cees Ouwerkerk, Buurtgroep De Kemmer

Cees Ouwerkerk van buurtgroep De Kemmer in Oirschot heeft nog een paar andere voorbeelden waaruit zou blijken dat de zandpaden onder druk staan. ,,In de Kemmer wil de gemeente een zandpad van 600 meter asfalteren om een verbindingsweg aan te leggen. Ook bij de Oude Toren zou een zandpad moeten worden verhard. Het is iedere keer weer een weggetje. Straks is alles verhard behalve het natuurgebied zelf. ”

Uit oogpunt van biodiversiteit, landschapsbeleving maar ook behoud van historisch erfgoed is dat ongewenst, vinden actievoerders.

En de ambulance dan?

Met schop, spandoek en protestborden lopen ze een stukje naar het gewraakte pad. Ze passeren een groepje buurtbewoners die de actie niet kunnen waarderen. ,,Laat die mensen met rust. Een ambulance moet toch ook hier kunnen komen? Je moet bij de gemeente gaan staan”, krijgen de actievoerders te horen. ,,Er wordt op de man gespeeld. Dat vinden we niet netjes.”

Die man is uiteraard Jan de Rooy. Maar het gaat niet om hem, benadrukt AnneMarie van Schoonderwalt. Zo’n honderd meter voordat de bungalow van de oud-coureur zou worden bereikt, maken de actievoerders rechtsomkeert.

In beton gegoten geitenpaadje

Wat hebben we aan gemeentelijk beleid over natuurwaarden en bescherming als de gemeente zelf haar eigen beleid omzeilt? Wat maakt dat de gemeente Oirschot bereid is zandpaden te verharden terwijl andere gemeentes zandpaden als erfgoedwaarde op hun monumentenlijst plaatsen? Welk zandpad is hierna aan de beurt om verhard te worden? Welk maatschappelijk belang is gediend met zo’n zandpadverharding?

De actievoerders in Oirschots Weekjournaal

Deze en andere vragen stellen de actievoerders afgelopen zondag 26 november op de beton-geworden Kromvensedijk in Oost West en Middelbeers. Het zandpad is een klein verhaal in een veel groter verhaal waarin zorg voor de natuur essentieel is voor een gezond leefklimaat. Wie wil nou niet dat onze kinderen en kleinkinderen in een gezond leefklimaat opgroeien?

De gemeente had voor deze betonnen verharding vergunning moeten hebben, aldus de nieuwste uitspraak van de bestuursrechter in augustus 2023. Ze geeft hiermee een slecht voorbeeld aan haar inwoners want die mogen toch ook niet zomaar hun eigen plannen realiseren. Afgelopen week heeft de gemeente besloten deze vergunning alsnog bij zichzelf aan te vragen: er komt een onderzoek naar hoe deze verharding achteraf gelegaliseerd kan worden. In gewone taal: de gemeente zoekt een geitenpaadje in een juridisch steekspel dat al vanaf 2019 speelt.

Dit besluit is aanleiding voor actievoerders om de protestborden uit 2020 van de plank te halen. De actievoerders vinden dat er al genoeg gemeenschapsgeld verkwist is in dit dossier. Met de schop in de hand kwamen zij naar het pad, om duidelijk te maken dat wat hun betreft dergelijk beleid op de schop moet. De actie gaat niet alleen over dit zandpad, het gaat over het gemak waarmee onze overheid telkens weer natuurwaarden opoffert aan andere belangen.